SỰ KHÁC BIỆT GIỮA MỸ THUẬT VÀ MỸ NGHỆ #20

Bạn Lê Quang Lợi thuộc Công ty Lê Quang Lợi Design hỏi tôi SỰ KHÁC NHAU GIỮA MỸ THUẬT VÀ MỸ NGHỆ có phải đánh giá do Cảm giác hay không?

Tôi xin trả lời:

1.    Mỹ thuật (Beaux Arts= Fine Arts) là 1 thuật ngữ nói đến 1 trong 8 loại hình nghệ thuật (Arts) : Văn học, Âm nhạc, Mỹ thuật, Kiến trúc,Múa, Sân khấu, Điện ảnh ( Nghệ thuật thứ 7), Truyền hình ( nghệ thuật thứ 8, mới ra đời sau này).
2.    Mỹ thuật là nghệ thuật tư duy,nghiên cứu,sáng tạo, thẩm định, nhìn ngắm,lý luận về những tác phẩm mỹ thuật hai chiều (phẳng), ba chiều (vật thể khối),môi trường ( loại không gian sống được nghệ sĩ sáng tạo) trên cơ sở QUY LUẬT THẨM MỸ THỊ GIÁC, TƯ DUY THỊ GIÁC ( Không phải tư duy văn học). Nó đòi hỏi chủ thể sáng tạo sự tự do sáng tạo, khám khá liên tục,thị hiếu thẩm mỹ tốt, trình độ văn hóa nghệ thuật, hiểu biết về khoa học ( cơ thể học, khoa học về ánh sáng,màu sắc, viễn cận…), trình độ tay nghề,trình độ kỹ thuật, khả năng truyền cảm trong ngôn ngữ, chất liệu sử dụng…
3.    Do đó người ta goi Mỹ thuật là nghệ thuật thị giác ( Visual Arts, Arts visuel). nghĩa là nó khác với nghệ thuật thính giác :âm nhạc…Nếu ai đó tư duy theo ngôn ngữ âm nhạc thì mấy ông nghệ sĩ thính giác ( Audio Arts) không thế nào hình-tượng hóa (Visualize) được. Hình tượng hóa là biến ngôn ngữ trừu tượng thành ngôn ngữ thị giác theo hai dạng tạo hình ( Plasticize) hay tạo dáng ( Form ,Build ; Forming, Building.
4.    Mỹ thuật cũng như tất cà các loại hình nghệ thuật khác nhằm đưa con người vươn tới Cái Mỹ, Cái Đạo .Ở Đông Phương người ta cho rằng nghệ thuật là phương tiện có thể đưa con người hội nhập vào vũ trụ ( về tư duy triết học). Chúng ta có thể thấy nhiều cái có thể trở thành “Đạo” với cách tư duy cực kỳ nghiêm túc.
   Do vậy, nghệ thuật và mỹ thuật ( với ý nghĩa nghiêm túc là thể hiện sự tự do sáng tạo, tạo nên cái mới, cái đẹp,cái độc đáo, cái riêng, sự tiện ích) KHÔNG PHẢI LÀ TRÒ CHƠI. Nói thật nghiêm túc KHÔNG THỂ CÓ KHÁI NIỆM :SÂN CHƠII” TRONG NGHỆ THUẬT HAY MỸ .
5.    Người ta chia mỹ thuật ra hai dạng : Mỹ thuật dân gian,mỹ thuật bác học.
   Người ta còn chia mỹ thuật theo quy mô,hình thái không gian : Mỹ thuật 2 chiều, mỹ thuật 3 chiều, mỹ thuật môi trường.
6.    Trong mỹ thuật có hai lãnh vực CỰC KỲ LỚN.Đó là MỸ THUẬT TẠO HÌNH (Plastic Arts) và MỸ THUẬT ỨNG DỤNG ( Applied Arts).
      Mỹ thuật tạo hình là thuật ngữ nói đến loại hình nghệ thuật thị giác mà trong tư duy, thực hàng sáng tạo người nghệ sĩ gần như có sự tự do tuyệt đối để sáng tác ra các tác phẩm mỹ thuật hai chiều (các loại tranh), ba chiều ( tượng,điêu khắc) mà ở đó ngôn ngữ sáng tạo từ hình thức cho tới nội dung đều có khả năng tác động vào con mắt, lý trí,tâm hồn,trái tim người xem; gây cho họ nguồn mỹ cảm, sự rung động, cảm xúc thật sự; tác động đến ý tưởng thậm chí tâm linh.
   Mỹ thuật ứng dụng là thuật ngữ nói đến loại hình nghệ thuật 2 chiều, 3 chiều hay môi trường mà ở đó người nghệ sĩ, nghệ nhân có quyền tự do tư duy sáng tạo theo những tiền đề có trước : loại hình, loại sản phẩm, đặc điểm không gian,quy mô vật lý, chất liệu sử dụng, công năng,hiệu quả kinh tế; đối tượng, môi trường sử dụng. Tác phẩm của mỹ thuật ứng dụng phải đạt được các yếu tố, đẹp, hữu dụng, an toàn, có giá trị thương mại cụ thể ( thậm chí có thể cạnh tranh trên thị trường). Tác phẩm loại này phải bảo đảm giá trị vể công năng và thẩm mỹ, KHÔNG CẦN CÓ HỒN, KHÔNG CẦN CÓ GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG.
   Người nghệ sĩ không được áp đặt Cái Tôi của mình lên khách hàng.
   Tác phẩm mỹ thuật tạo hình thuộc dạng ĐỘC BẢN,còn tác phẩm mỹ thuật ứng dụng thì SẢN XUẤT HÀNG LOẠT, từ phượng tiện thủ công hay máy móc.
7. Trong mỹ thuật ứng dụng có BA LÃNH VỰC RẤT LỚN. Đó là nghệ thuật trang trí (Decorative Arts, Arts Décoratif), Nghệ thuật thủ công mỹ nghệ (Craft Arts, Arts Artisanal) và nghệ thuật thiết kế (Design Arts). Nghệ thuật thiết kế ra đời khi có máy móc, có nền văn minh công nghiệp.